“Ayna ayna söyle bana, var mı benden daha güzeli bu dünyada?”. Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler masalındaki bu soruyu hepimiz hatırlarız. Geçmişten günümüze birçok masalda, hikâyede ya da filmde kendine yer bulan aynaları bugün yalnızca karşısında kıyafetlerimizi denediğimiz bir ev eşyası olarak görüyor olabiliriz. Ancak geçmişte ayna sahibi olmak toplumda bir statü göstergesi olarak kabul ediliyordu. Peki hem dekorasyon malzemesi olarak kullanılan hem de kendi görünüşümüzü algılamamızı ve başkalarından fiziksel olarak hangi yönlerden ayrıldığımızın farkına varmamızı sağlayan aynaları kim, ne zaman icat etti? Gelin şimdi bu soruların cevabını birlikte arayalım.

Nasıl Görüyoruz?

Herhangi bir cisimden yansıyan ve ya bir ışık kaynağından çıkan ışınlar göze ulaştığında o cismi görürüz. Bir cismi hangi renkte gördüğümüz ise gözümüze gelen ışığın dalga boyutudur.  Mesela  pembe  renkte bir araba kırmızı ışığı yansıtırken diğer dalga boylarındaki ışığı soğurur. Arabadan yansıyarak gözümüze gelen ışınlar pembe  renkli olduğu için biz de arabayı kırmızı renkli olarak algılarız.

Peki nasıl oluyor da cisimleri aynada birebir aynı renkte görebiliyoruz? Aynalar yüzeylerine çarpan ışığı, renklerini (dalga boylarını) değiştirmeden aynı şekilde yansıtır. Bu yüzden cisimlerin renklerini ayna üzerinde gerçekte olduğu gibi görebiliyoruz. 

Ayna çeşitleri 

Aynalar düz, çukur ve tümsek olmak üzere gruba  ayrılırlar. Evde kullandığımız aynalar düz aynalara birer örnektir. Bu aynalar üzerlerine düşen ışığı toplamaz veya dağıtmaz, cisimleri yakınlaştırmaz ya da  uzaklaştırmaz. Bir cisim ve o cismin aynanın arkasında oluşan görüntüsünün büyüklükleri ve aynaya uzaklıkları aynıdır.

Çukur aynalarsa üzerine  gelen ışığı toplayıp yansıtır. Bu aynalardan genellikle cismin olduğundan büyük görüntüsünün elde edilmesinde yararlanılır. Diş hekimliği aletlerinde, mikroskoplar ve teleskoplarda çukur aynalar kullanılır. Tümsek aynalarsa üzerlerine gelen ışığı dağıtarak yansıttığı için geniş alanları gösterir. Mağazalarda ya da keskin viraj gibi yerlerde güvenlik amacıyla kullanılırlar.